Wykonanie opinii medycznej w ramach zabezpieczenia dowodu.
Instytucja zabezpieczenia dowodu uregulowana jest w art. 310 k.p.c. i następnych. Generalnie polega na przeprowadzeniu danego dowodu przed wszczęciem postępowania sądowego zawierającego określone żądanie strony powodowej wobec strony pozwanej.
Ogólną przesłanką dopuszczalności zabezpieczenia dowodu jest istnienie obawy, iż niewykonanie tego dowodu w chwili obecnej może doprowadzić do tego, iż jego przeprowadzenie w przyszłości stanie się niewykonalne lub nazbyt utrudnione.
Instytucja zabezpieczenia dowodu nie jest jednak tożsama z postępowaniem dowodowym w ramach zwykłego procesu. Podstawowa różnica sprowadza się do tego, iż wykonywany w ramach zabezpieczenia dowód nie może prowadzić do przesądzenia odpowiedzialności stron. Celem zabezpieczanego dowodu jest wyłącznie utrwalenie stanu faktycznego poprzez jego opisanie, wykonanie dokumentacji fotograficznej, a w wyjątkowych sytuacjach także utrwalenie stanu za pomocą badań obrazowych. Na tym etapie niedopuszczalne jest jednak prowadzenie postępowania dowodowego w kierunku ustalania przyczyn, czy skutków danego stanu rzeczy.
Zabezpieczany dowód nie może służyć przesądzeniu odpowiedzialności w danej sprawie. Procedura zabezpieczania dowodu nie może być wykorzystywana jako swoisty test mający powodowi lub pozwanemu odpowiedzieć na pytanie, czy jego roszczenia są zasadne, czy też niezasadne. Właściwym polem do przesądzenia tej kwestii jest właściwe i klasyczne postępowanie sądowe w procesie zawierające określone żądanie strony powodowej. Zabezpieczenie dowodu w rozumieniu art. 310 k.p.c. i następnych, ma jedynie służyć temu, aby z uwagi na upływający czas lub zmiany w otoczeniu, środowisku, którym nie da się zapobiec lub które trudno zatrzymać, wykazywanie okoliczności istotnych z punktu widzenia oceny zasadności powództwa w przyszłym postępowaniu sądowym, było możliwe.
Walorem dowodu wykonanego w ramach zabezpieczenia będzie to, iż w istocie nie będzie on pochodził od stron. W tym sensie i znaczeniu będzie dowodem obiektywnym w zakresie stanu faktycznego.
Najczęstszym błędem popełnianym przez stronę wnioskującą o zabezpieczenie dowodu jest postulowanie, aby w ramach tej procedury przesądzać kwestie przyczynowości danego stanu, a nawet odpowiedzialności za opisywany skutek. Niestety niekiedy również sądy tej retoryce ulegają, zwłaszcza przy bierności drugiej strony.
Istotnym zagadnieniem z procesowego punktu widzenia jest ustalenie, jaka powinna być właściwa reakcja sądu na wniosek składany w trybie art. 310 k.p.c. w sytuacji kiedy forsowana teza dowodowa poza oczekiwaniem ustalenia stanu faktycznego, zawiera również elementy dotyczące ustalania przyczyn danego stanu rzeczy lub odpowiedzialności za powstały skutek. Pytanie zatem sprowadza się do dopuszczalności ingerencji sądu w forsowaną przez wnioskodawcę tezę dowodową. Przyjmując bardzo formalny punkt widzenia oraz wskazując na odrębność postępowania w przedmiocie zabezpieczenia dowodu od klasycznego postępowania dowodowego w procesie, należałoby przyjąć, iż sąd jest związany treścią wniosku i w przypadku niedopuszczalności żądania wniosku choćby w części, wniosek taki winien zostać oddalony. Drugim możliwym zapatrywaniem jest przyjęcie, iż postępowanie w przedmiocie zabezpieczenia dowodu jest w istocie elementem klasycznego postępowania dowodowego w procesie, gdzie sąd może ingerować w zakres i przebieg inicjatywy dowodowej stron.
Oceniając obie możliwe koncepcje należy opowiedzieć się za wariantem mniej formalistycznym. Praktyka sądowa, w zdecydowanej większości zdaje się podążać w tym właśnie kierunku. W sytuacji kiedy wniosek o zabezpieczenie dowodu obok żądania niedopuszczalnego ustalania przyczyn i skutków danego stanu rzeczy, zawiera również oczekiwanie ustalenia stanu faktycznego, wniosek taki w części winien być dopuszczony i przeprowadzony. Przesadny rygoryzm i formalizm w tym aspekcie nie ma praktycznego uzasadnienia i w sensie celowościowym jest trudny do obrony.
Przeczytaj też: Opinie medyczne różnych specjalistów na potrzeby jednego procesu cywilnego.