„Szczególne” specjalizacje biegłych – genetyka.
Niejednokrotnie zdarza się, że borykamy się z wątpliwościami, jakiej specjalizacji biegłego powołać w danej sprawie. Jak wiadomo, rodzaj i liczba wnioskowanych biegłych powinna jak najbardziej odpowiadać „problemowi”, co do którego zachodzi potrzeba zasięgnięcia wiadomości specjalnych.
Umiejętność doboru odpowiednich specjalizacji, ma znaczenie m.in. z punktu widzenia ekonomiki procesowej – niewątpliwie bowiem ilość wniosków dowodowych, a także ich rodzaj, mają bezpośredni wpływ na czas trwania i ostateczne koszty postępowania.
Dowiedz się więcej o opinii medycznej różnych specjalistów na potrzeby jednego procesu cywilnego.
Zdarza się, że problematyka z jaką się borykamy jest na tyle szczególna, że pojawia się wątpliwość co do tego, czy i jaka dziedzina nauki się tym zajmuje, a także, czy dana okoliczność wymaga zasięgnięcia wiadomości specjalnych. Pomocnym w tym zakresie, może okazać się przybliżenie podstawowych informacji, o często – nieoczywistych i uznawanych za nietypowe – specjalizacjach.
Dowiedz się więcej na temat opinii seksuologa w postępowaniu cywilnym.
Genetyka
Genetyka stanowi niezwykłą dziedzinę nauki, nie tylko z uwagi na swą innowacyjność, ale również dynamikę i szybkość rozwoju. Biegli z zakresu genetyki posiadają szeroką wiedzę m.in. z zakresu chemii, fizyki oraz biologii. Genetyka odnajduje szerokie zastosowanie w wielu naukach sądowych – choć z pewnością wielu z nas, jako pierwsze, przychodzą na myśl badania genetyczne pozwalające np. na identyfikację przestępców.
Obszary badań genetyki sądowej obejmują m.in. ustalanie pokrewieństwa, identyfikację sprawców przestępstw, identyfikację śladów biologicznych (włosy, ślina, krew), identyfikację NN osób, zwłok, szczątków, czy ofiar katastrof masowych.
Biegły z zakresu genetyki może wykonywać czynności zarówno na miejscu zdarzenia, jak i w laboratorium. Dokonuje on np. analizy substancji biologicznych, wyników badań DNA, pobranych próbek związków chemicznych, toksykologicznych, jak również próbek śladów roślin, zwierząt, czy drobnoustrojów.
W kryminalistyce, genetyka pozwala na zidentyfikowanie śladów oraz dowodów rzeczowych znajdujących się na miejscu przestępstwa, zaś badania DNA pozwalają na identyfikację sprawców, czy ofiar.
Opinia biegłego z zakresu genetyki może być przydatna nie tylko w postępowaniu karnym, ale i w postępowaniu cywilnym. Opinia biegłego z zakresu genetyki może mieć bowiem znaczenie w sprawie o zaprzeczenie / ustalenie ojcostwa. Możliwe jest również, iż opinia genetyczna będzie konieczna przy wykazywaniu sprawcy czynu niedozwolonego w procesie o odszkodowanie lub zadośćuczynienie.
W szczególnych sytuacjach taki dowód może okazać się również przydatny w postępowaniu rozwodowym. Ustalenie/zaprzeczenie ojcostwa może być również elementem taktyki procesowej przy postępowaniu o alimenty lub postępowaniu spadowym. W takim przypadku opinia genetyczna, choć wykonana na potrzeby ustalenia/zaprzeczenia ojcostwa, będzie miała wpływ na postępowanie alimentacyjne lub spadkowe. Warto tu jednak pamiętać, iż procesowe łączenie wątków alimentacyjnych i spadkowych z żądaniem ustalenia/zaprzeczenia ojcostwa nie zawsze jest dopuszczalne. (vide: art. 4541 k.p.c.). Należy również pamiętać, iż brak możliwości łączenia spraw rozpoznawanych w procesie ze sprawami rozpoznawanymi w trybie nieprocesowym. (np. stwierdzenie nabycia spadku).
Coraz częściej zdarza się również, iż opinii genetyka zasięga się na potrzeby postępowań z zakresu ubezpieczeń społecznych, np. w sytuacji, gdy mamy do czynienia z osobą, która posiada wrodzone choroby genetyczne, zaś przedmiotem oceny staje się jej zdolność do pracy, czy zasadność przyznania renty.
Dowiedz się więcej o tym kim jest biegły sądowy.
Podsumowanie
Obecnie, Sądy coraz częściej dostrzegają zasadność powołania dowodu z opinii biegłego genetyka. Z uwagi na stosowane metody badawcze, zaawansowane techniki laboratoryjne, opinie takie pozwalają na rozstrzygnięcie niezwykle skomplikowanych spraw i niejednokrotnie stanowią główny dowód w postępowaniu. Liczba biegłych z zakresu genetyki posiadających wpis na listę biegłych sądowych jest obecnie niewielka, jednak jak wiadomo, istnieje możliwość powołania biegłego ad hoc bądź biegłych instytucjonalnych (np. specjalisty z Instytutu Naukowo – Badawczego IurisMed).