Opinia seksuologa w postępowaniu cywilnym.
W postępowaniu karnym, powoływanie dowodu z opinii biegłego lekarza seksuologa nie jest niczym „nadzwyczajnym” – chociażby w sprawach dotyczących przestępstw przeciwko wolności seksualnej i obyczajności. W §3 art. 202kpk (traktującego o opinii o stanie zdrowia psychicznego oskarżonego), wprost wskazuje się, że „do udziału w wydaniu opinii o stanie zdrowia psychicznego oskarżonego, w zakresie zaburzeń preferencji seksualnych, sąd, a w postępowaniu przygotowawczym prokurator, powołuje biegłego lekarza seksuologa.”
Wielu z nas, nie zdaje sobie jednak sprawy z tego, że dowód z opinii biegłego seksuologa może mieć istotne znaczenie, jako dowód w postępowaniu cywilnym.
Przede wszystkim, opinia (diagnoza) specjalisty z zakresu seksuologii, będzie kluczowym dowodem w sprawie o zmianę płci, bądź w sytuacji, w której w danej sprawie będzie zachodziła potrzeba ustalenia, czy badany mógł paść ofiarą przemocy seksualnej (np. w sprawach z zakresu prawa pracy dot. mobbingu, czy w sprawach z zakresu prawa rodzinnego).
Dowiedz się także o opiniach medycznych różnych specjalizacji – jakich biegłych sądowych powołać w sprawie o zadośćuczynienie.
Opinia seksuologa w sprawach o zadośćuczynienie.
Zdrowie zarówno od strony fizycznej, jak i psychicznej jest dobrem osobistym człowieka, którego naruszenie może przybierać postać uszkodzenia ciała bądź rozstroju zdrowia, przy czym z naruszeniem tego dobra łączą się zwykle negatywne przeżycia wynikające z naruszenia godności. Dobrami osobistymi, których zakresy krzyżują się z zakresem zdrowia, są nietykalność cielesna i integralność seksualna [1].
Mniej oczywistym aspektem, o którym czasem zdajemy się zapominać, bądź też traktujemy jak temat tabu, jest zdrowie seksualne. Światowa organizacja zdrowia (WHO) zaproponowała następującą definicję: „Zdrowie seksualne jest dobrostanem fizycznym, emocjonalnym i społecznym w odniesieniu do seksualności; nie jest jedynie brakiem choroby, zaburzeń funkcji bądź ułomności. Zdrowie seksualne wymaga pozytywnego i pełnego szacunku podejścia do seksualności oraz związków seksualnych, jak również do możliwości posiadania dających przyjemność i bezpiecznych doświadczeń seksualnych, powinno być wolne od przymusu, dyskryminacji i przemocy. Aby osiągnąć i utrzymać zdrowie seksualne, prawa seksualne powinny być respektowane, chronione i spełniane”.
Zdarza się, że wskutek wypadku, w związku z doznanymi obrażeniami dochodzi do utraty zdrowia seksualnego, naruszenia sprawności seksualnej, które również stanowią uszkodzenie narządów ciała lub rozstrój zdrowia (art. 445§1kc). W takiej sytuacji opinia biegłego seksuologa pozwala na ustalenie ewentualnego uszczerbku na zdrowiu i ma niebagatelny wpływ na określenie stopnia krzywdy, co przekłada się na wysokość zasądzonego zadośćuczynienia.
Zarówno doktryna jak i orzecznictwo niewątpliwie dostrzegają fakt, że – niezależnie od płci, a także wieku – pogorszenie jakości życia seksualnego stanowi istotną krzywdę.
Zdrowie seksualne w orzecznictwie sądowym.
Powyższe potwierdzają orzeczenia sądowe:
„Mężczyzna w wieku 54 lat nie jest osobą, dla której sfera życia seksualnego nie odgrywa już żadnej roli.” Wyrok SA w Łodzi z 25.01.2018 r., I ACa 690/17;
„Z uwagi na powyższe, a w szczególności mając na uwadze wyżej wymieniony rozmiar i rodzaj doznanych przez powoda obrażeń (…) długotrwały proces leczenia i rehabilitacji, ograniczenia i zmiany w codziennym funkcjonowaniu (w tym konieczność korzystania z pomocy osób trzecich, faktyczną niezdolność do pracy), zaburzenia nerwicowe powoda, pogorszenie się kondycji finansowej powoda, przez co stracił majątek dorobkowy i szczególnie dotkliwą dla mężczyzny w wieku powoda dysfunkcję seksualną, odpowiednim zadośćuczynieniem w rozumieniu pieniężnym jest, zdaniem Sądu orzekającego w niniejszej sprawie, żądana przez powoda kwota 132.000 zł. Kwota ta uwzględnia zdaniem Sądu rozmiar uszczerbku na zdrowiu powoda i odczuwane na co dzień przez powoda skutki, w szczególności w zakresie dolegliwości bólowych, dysfunkcji urologicznej i seksualnej. Stanowi również odczuwalną dla powoda wartość ekonomiczną.” Wyrok SO w Poznaniu z 23.02.2018 r., XVIII C 508/15;
Dowiedz się więcej o znaczeniu stopnia uszczerbku na zdrowiu w procesie o zadośćuczynienie.
[1] A. Sylwestrzak [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. M. Balwicka-Szczyrba, LEX/el. 2023, art. 23.