Dopuszczalność orzekania uszczerbku na zdrowiu w przypadku blizn na ciele z wykorzystaniem wykładni „per analogiam”.
W sprawach, w których osoby poszkodowane dochodzą roszczeń w związku z doznanymi obrażeniami ciała i rozstrojem zdrowia, dokonując oceny procentowego uszczerbku na zdrowiu, biegli posiłkowo stosują przepisy Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18.12.2002, w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (zwane dalej „Rozporządzeniem”). Niniejsze oznacza, że uszczerbek określony przez biegłych w toku postępowania cywilnego, ma dla Sądu charakter pomocniczy i ustala się go w celu zobrazowania i bardziej obiektywnego skwantyfikowania rozmiaru krzywdy oraz doznanych przez osobę poszkodowaną cierpień.
Dowiedz się więcej o : Znaczenie stopnia uszczerbku na zdrowiu w procesie o zadośćuczynienie.
Problemem jest jednak fakt, iż tabela oceny procentowej stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu stanowiąca załącznik do w/w Rozporządzenia (zwana dalej „tabelą”) jest niepełna. Świadczy o tym chociażby fakt, iż w zasadzie nie przewiduje ona wprost oceny procentowej uszczerbku na zdrowiu, w związku z bliznami w innych obszarach – poza bliznami twarzy i głowy (np. pkt 1 , 19, 43 tabeli), a także, wyjątkowo, w sytuacjach kiedy powstałe blizny mają wpływ na funkcjonowanie organizmu, tj. powodują ograniczenie ruchomości uszkodzonego narządu, bądź organu, czy powodują przykurcze (np. pkt 56, 109, 162 tabeli).
Trudno jednak uznać takie rozwiązanie za sprawiedliwe. Wszak lokalizacja blizny, tak naprawdę nie ma wpływu na jej wygląd, bowiem zarówno blizna zlokalizowana na twarzy, jak i ta zlokalizowana na szyi, dekolcie, brzuchu, ręku, czy innej części ciała, nadal będzie szpecąca i w dalszym ciągu będzie zwracać uwagę. Każda blizna może stanowić naruszenie estetyki ciała i oszpecenie wyglądu, jednocześnie trwale przypominając o przeżytym zdarzeniu, może potęgować odczuwane przez osobę poszkodowaną cierpienie (obniżona samoocena, poczucie wstydu i nieatrakcyjności, utrata pewności siebie). Bez trudu można sobie wyobrazić bliznę na szyi, która będzie nieporównywalnie bardziej widoczna i szpecąca, niż ta zlokalizowana na twarzy.
Nie należy również zapominać, iż nie każdą bliznę da się usunąć, bądź chociażby zniwelować za pomocą zabiegów medycyny estetycznej, czy chirurgii plastycznej, a niejednokrotnie zabiegi takie mogą nieść za sobą ryzyko pogorszenia.
Co zatem w sytuacji, gdy blizna znajduje się na udzie, podudziu, powłokach brzucha, czy dłoni i poza tym, że jest „szpecąca” nie ma wpływu na funkcjonowanie organizmu, zgodnie z wytycznymi przewidzianymi w „tabeli”?
Otóż, odpowiedź została zawarta w ust.3 §8 Rozporządzenia (opisującym sposób ustalania uszczerbku na zdrowiu), który wprost dopuszcza ocenę per analogiam: „Jeżeli w ocenie procentowej brak jest odpowiedniej pozycji dla danego przypadku, lekarz orzecznik ocenia ten przypadek według pozycji najbardziej zbliżonej. Można ustalić stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w procencie niższym lub wyższym od przewidywanego w danej pozycji, w zależności od różnicy występującej między ocenianym stanem przedmiotowym a stanem przewidzianym w odpowiedniej pozycji oceny procentowej.”
A zatem, w sytuacji w której „tabela” nie zawiera odpowiedniej pozycji pozwalającej na dokonanie oceny uszczerbku (w omawianym przypadku blizn pozostałych w obrębie ciała innym niż głowa), biegły powinien znaleźć pozycję najbardziej zbliżoną do ocenianego przypadku i dokonać oceny uszczerbku w sposób analogiczny. Podkreślenia również wymaga, że jeśli chodzi o zakres procentowy oceny dokonywanej per analogiam, biegłemu pozostawiono pewnego rodzaju uznaniowość bowiem nie jest on związany wartościami procentowymi określonymi przy pozycji, której używa do oceny z zastosowaniem §8 ust. 3 i może oszacować uszczerbek zarówno w zakresie wyższym, jak i niższym, niż ten przewidywany dla danej pozycji – o czym biegły powinien decydować zgodnie ze stanem przedmiotowym.